با پروفسور امیرحسن عابدی، پدر زبان فارسی در شبه قاره، دهلی، زمستان 1388، حمیدرضا قلیچ خانی

اوایل نوامیر 2011 این دو رباعی  و مادۀ تاریخ را برای استاد گفته ام:

رفتی ز میان و عالمی ویران شد                  برهان‏ِِ ادب به هند، بی‏برهان شد

تو رایـزن و امـــــید ایران بودی               جان ادب و هنر کنون بیجان شد
*

لبخندزنان برفت از دار فنا                    هرچند که کم ندیده بُد جور و جفا

استاد نمونه، مظهر لطف و حیا                آموخت به جمله نوخطان مهر و صفا

*

استاد یگانۀ زمان بود          پُر کارترین عالمان بود

چون ابر لطیف و پُر ز باران     چون باز بر اوج آسمان بود

از کینه و کید بُد سبکسار     از دانش و معرفت گران بود

خُلقش به فرشتگان مشابه     رضوانِ حدیقۀ جنان بود

از قاف به آسمان سفر کرد         سیمرغ بلند آشیان بود

در شعر و سخن همه شب و روز    در جسم ادب به‏سان جان بود

بابای ادب به کشور هند         شاگردنواز و خوش زبان بود

کوچیدن او ز فکر جستم          «خوش خُلق و نجیب و مهربان» بود = 2011

دکتر امیرحسن عابدی روز 4-5- 2011 / 14-2-139درگذشت و فردایش در قبرستان عمومی جنب جامعۀ ملیه اسلامیه به خاک سپرده شد.

 

پرفسور سيّد امير حسن عابدي فرزند سيّد شبّير حسن عابدي، استاد ممتاز دانشگاه دهلي،در اوّل ماه ژوئية 1921 ميلادي (دهم تيرماة 1300 هجري شمسي در شهر غازي‌پور ايالت اتّراپرادش متولّد شد.تعليمات ابتدايي و دبيرستاني را به ترتيب در شهر لكهنو و شهر بنارس (واراناسي) طي نموداو سپسوارد دانشكده سن‌ژان آگرا شد و دانشنامة فوق ليسانس خود را با درجة اوّل و احراز مقام اوّل،از دانشگاه آگره دريافت كرد و سپس از همان دانشگاه به دريافت دانشنامة دكتري فارسي نايل آمد.

دكتر عابدي در سال 1955 ميلادي (1334 ه‍ . ش.) با استفاده از بورس دانشگاه تهران به ايران رفت و پس از گذراندن دورة دكتري زبان و ادبيّات فارسي و پايان‌نامة دكتري به دريافت دانشنامة دكتري زبان و ادبيّات فارسي از دانشگاه تهران نايل آمد.

در سال 1945 ميلادي (1324 ه‍ . ش.) در دانشكدة سن استفن دانشگاه دهلي در رشتة زبان فارسي و اردو مشغول به تدريس گرديد. در سال 1958 ميلادي (1337 ه‍ . ش.) مجلّة آهنگ به زبان فارسي در دهلي منتشر شد و نظارت بر اين مجلّة به ايشان واگذار شد. در همين سال دكتر عابدي فعّاليت ادبي خود را توسعه داد و به دعوت دانشگاه كابل به افغانستان رفت و ضمن بازديد از كتابخانه‌هاي افغانستان،مطالبي دربارة تاريخ ادبيّات فارسي در هند از نسخ خطّي جمع‌آوري كرد. در سال 1969 ميلادي (1348 ه‍ . ش.) كرسي استاد زبان و ادبيّات فارسي در دانشگاه دهلي داير گرديد و در پي آن دكتر عابدي با ارتقا به مقام پرفسور براي سمت مزبور و رياست شعبه فارسي و عربي دانشگاه دهلي برگزيده شد. در ماة ژوئن 1969 ميلادي (1348 ه‍ . ش.) پرفسور عابدي به دعوت وزارت فرهنگ و هنر ايران براي بازديد از ايران به تهران رفت و در اين سفر بنياد فرهنگ ايران چند جلد كتاب را كه ايشان نگاشته بودند،براي انتشار پذيرفت. در ماة اكتبر 1971 ميلادي (1350 ه‍ . ش.) پرفسور عابدي مجدّداً به ايران دعوت شد و در كنگرة جهاني ايران‌شناسي كه در شيراز برپا شده بود شركت كرد.

در سال 1974 ميلادي، پرفسور عابدي به دعوت دولت تركيه از آن كشور بازديد به عمل آورد و از اين فرصت استفاده نموده،مطالبي دربارة تاريخ ادبيّات فارسي در هند،از نسخه‌هاي خطّي موجود در كتابخانه و موزه‌هاي مختلف آن كشور جمع‌آوري كرد. در اين سفر ايشان در دانشگاه انكاراسخنراني ايراد كرد.

در سال 1975 ميلادي (1354 ه‍ . ش.)، پرفسور عابدي به نمايندگي هند،در سمينار امير خسرو دهلوي، شاعر و نويسندة معروف فارسي در هند در سلسلة سخنراني‌هاي سالانه در يادبود خدابخش (باني كتابخانة معروف خدابخش) در شهر پتنا (هند)،سخنراني مبسوطي ايراد نمود و خدمات بيش بهاي آن مرحوم را برشمرد.

پرفسور عابدي در كنفرانس سبك‌هايادبي در آسياي مركزي،كه در تهران برپا شده بود،به دعوت كميسيون ملّي ايران دريونسكو،در نخستين جشنوارة طوس و جشن يادبود دقيقي كه در دانشگاه فردوسي در مشهد برگزار شده بود،شركت كرد.

در سال 1976 ميلادي (1355 ه‍ . ش.) پرفسور عابدي به رياست سمينار بين‌المللي امير خسرو دهلوي كه در دهلي‌نو برگزار شد برگزيده شد.

پرفسور عابدي خدمات بيش بهاي ادبي ديگري را نيز در سمتهاي ديگر انجام داد؛از جمله رئيس كميته مطالعات فارسي و عربي در سازمان مركزي تعليمات دبيرستاني دهلي، عضو هيئت مشورتي مؤسّسة مطالعات و تحقيقات فارسي در سطح فوق ليسانس ايالت بهار (هند)، عضو هئيت مطالعات فارسي در دانشگاه هندوي بنارس و دانشگاه پتنا و دانشگاه گجرات و دانشگاه بهوپال و دانشگاه عثمانيه حيدرآباد و دانشگاه پنجابي و دانشگاه جامعة ملّيّة اسلاميّه (دهلي‌نو) و عضو كميتة خريد آثار هنري و ادبي موزة ملّي هند (دهلي‌نو).

علاوه بر خدمات ادبي فوق‌الذكر پرفسور عابدي كتب متعدّديرامنتشر ساخته است. تعداد سخنراني و مقالاتيكه پرفسور عابدي ايراد كرده و به چاپ رسانده،از 257 تجاوز مي‌كند و بيشتر آنها در مجلات و نشريات معتبر و يادبودنامه‌ها و يادواره‌ها در هند و كشورهاي ديگر انتشار يافته‌اند. دانشگاه دهلي نيز سه جلد كتاب پرفسور عابدي را تحت برنامة كميسيون كمك به دانشگاهها كه سازمان تام الاختيار دولت هند است،براي انتشار پيشنهاد و به چاپ رسانده است.

در 15 اوت1972 ميلادي (1351 ه‍ . ش.) كه سالگرد روز آزادي هند است،رئيس جمهور هند به پاس خدمات پرفسور عابدي به زبان فارسي و ادبيّات فارسي در هند،تقديرنامه‌اي به ايشاناعطا كرد.در سال 1975 ميلادي (1354 ه‍ . ش.) حكومت ملّي دهلي نيز به خاطر تقدير از خدمات بيش بهاي پرفسور عابدي به مطالعات ايران‌شناسي و ادبيّات در هند جايزة ساهتّيه كلا پريشاد را به ايشان اعطا نمود. دانشگاه دهلي نيز به خاطر تجليل از اين استاد برجسته عنوان استاد (پرفسور) ممتاز را پس از بازنشستگي به ايشان داد. همچنين ايشاناز طرف غالب انستيتوت و انجمن مفاخر فرهنگي تهران هم تقدير گرديده است






Powered By Persian E107 © 2005-2009