کارنامۀ این حقیر در زمان اقامت در هندوستان 1388 تا 1390

کتیبه ای در قلعۀ سرخ دهلی، 1058 ق

کتیبه ای در قلعۀ سرخ دهلی

از جمله نکاتی که فراموش کرده‏ایم، رابطه چند صد سالۀ ایران و هند است. کتیبه‏های مساجد جامعِ چند شهر آن از جمله دهلی به زبانِ فارسی است، چیزی که در خودِ ایران سراغش را نداریم. بر سکّه‏هایشان نامِ ماه‏های: فروردین، اردیبهشت و ... ضرب می‏شده است و ما ... بگذریم.

در سه سالی که در دهلی اقامت داشتم، افزون بر تکمیل کردنِ رسالۀ دکتری که عرض و طولش خود شرحی دارد و نوشته‏ام، سرگرمِ گردآوری منابع دربابِ خوشنویسی و خوشنویسان در شبه قارۀ هند بودم که دو بخش اصلی دارد. نخست نسخه‏های خطی و دو دیگر کتیبه‏ها و سکه و ... .

کاری که می‏بایست انجام شود این بود که کتاب‏ها و مقالاتِ موجود را تهیه کنم، کتاب‏های نایاب را کپی، اسکن یا عکاسی کنم و از آثار و بناهای کنونی هم عکس بگیرم. البته این جز شناسایی و معرفیِ دهها هزار نسخۀ خطی مثلاً محفوظ در کتابخانه‏هاست. چرا گفتم مثلا؟ چون از دستِ پژوهشگران، محفوظ و در امان نگهشان داشته‏اند و نه از دست موریانه و آب و هوا و جز آن.




 

کاری که تا کنون انجام داده‏ام به این شرح است:

1-فایلِ ثابت (pdf) سالنامۀ Indian Archaeology  را از سال 1953م تا 2001 م که 48 شماره است، تهیه شد.

2-کپی سالنامۀ

Epigraphia Indo-Moslemica & Epigraphia Indica (Arabic and Persian Supplement) که مجلۀ تخصصی معرفیِ کتیبه‏های فارسی و عربی است. این سالنامه از 1907 تا 1977م منتشر می‏شد و برخی شماره‏هایش بسیار نایاب است. البته نه به این معنا که دستور داده ام تا همگی را در یک روز کپی کنند بلکه هر چند شماره را در کتابخانه یا مرکزی یافته ام و پس از آن عضویت در آنجا و برای عضویت، معرفی نامه و برای معرفی نامه، تقاضا نامه و بگیر و برو...

3-اسکن و عکاسیِ متن کاملِ هشتاد کتاب دربارۀ خوشنویسی اسلامی، ایرانی و هندی و هنرهای وابسته به آن همچون: معماری، سکه شناسی و ... که بیشتر به زبان انگلیسی و اردو هستند. البته تمام تصویر برداری ها را شخصی انجام داده ام. باز گفتنی است که یافتنِ این کتابها در میان دهها هزار جلد کتاب که فهرستِ درستی هم ندارند، دشوار است و جالب است که برخی از این کتابها را در 20 سال اخیر کسی امانت نگرفته و برخی از زمانِ چاپ تاکنون. گروهی از کتابها هم که در بخش مراجع هستند و امانت داده نمی شود هم خود داستانی دارد...

5- تهیۀ فهرستی از کاتبانِ هندی که کتابهای فارسی، عربی و اردو را کتابت می‏کردند. البته این فهرست را از سالها پیش در تهران آغاز کرده‏ام و هر روز در حال بهتر شدن است و تاکنون صدها کاتب و خوشنویس حرفه‏ای شناسایی و فهرست شده‏اند. در این فهرست ها بجز نام، به این عنوان‏ها نیز پرداخته شده است:

نام پدر، لقب، تاریخ و محل تولد، سال‏ها و مکان‏های فعالیت، استادان، شاگردان، آثار برجای مانده یا آثار شاخص، تاریخ و محل درگذشت.

و در این پژوهش به سهمِ کاتبانِ هندو (غیر مسلمان) نیز اشاره شده است چراکه ایشان امکانِ نوشتنِ فرآن را نداشتند اما دیگر ادعیه و کتابهای فارسی را استنساخ می‏کردند.

5- سهم کاتبان هندو (معرفی حدود 600 کاتب غیرمسلمان هند) در توسعۀ زبان فارسی و خوشنویسی ایرانی.

6-عکاسی از کتیبه‏های فارسی و عربی بازمانده در هند. البته این کار را از نخستین سفرم در سال 1381 آغاز کرده‏ام ولی در سه سال گذشته، بیش از پنج هزار عکس از حدود یکصد بنا، کتیبه و سنگ مزار، تهیه کرده‏ام. گفتنی است که پس از شناسایی و یافتنِ بنا که خود گاه داستانهای شنیدنی دارد، برای هر کتیبه در همان روز، یک پاراگراف تا یک صفحه توضیح نوشته‏ام تا بعدها بتوانم بر این اساس، آن را گسترش دهم.
برنامۀ عکاسی ام از بناهای هندوستان به این قرار بوده است:


 

31/10/2010 عکاسی از مقبرۀ محمدشاه، سکندرلودی، گنبد و مسجد بارا، شش گنبد

27/10/2010 عکاسی از مقبرۀ غیاث‏الدین بلبن، عظیم‏خان، مسجد و مزار مولانا جمالی

22/10/2010 عکاسی دوباره از درگاه بختیارکاکی و مقبرۀ ادهم‏خان

18/10/2010 عکاسی از ظفرمحل، درگاه بختیارکاکی و موتی مسجد

13/10/2010 عکاسی از مسجد بیگم‏پور و چورمنار

10/10/2010 عکاسی دوباره از حوض‏خاص و بناهایِ پارک دیر

6/10/2010 عکاسی از قلعۀ تغلق‏آباد و مقبرۀ غیاث‏الدین

3/10/2010 عکاسی از حوض‏خاص(مقبرۀ فیروزشاه و...) و بناهایِ پارک سبز

11/9/2010 عکاسی از نمازعیدفطر در مسجدجامع دهلی، مزار سرمدکاشی و ابوالقاسم سبزواری

16/5/2010 عکاسی از درگاه شاه مردان، مقبرۀ نجف‏خان و کربلای علی‏گنج

8/5/2010 عکاسی از مسجد شیعیان و فخرالمساجد

5/5/2010 عکاسی از مسجد سنهری شاهی و زینت‏المساجد

28/4/2010 عکاسی دوباره از مجموعۀ نظام‏الدین اولیاء

25/4/2010 عکاسی از مسجد کالی(کلان)، دهلی کالج، مسجد و مقبرۀ غازی‏الدین‏خان

15/4/2010 عکاسی از پورانا قلعه و مسجدش، مدرسۀ خیرالمنازل

12/4/2010 عکاسی از قلعۀ سرخ و موزه‏اش

11/4/2010 عکاسی از مسجد سنهری(روشن‏الدوله)، فتحپور و چندباره از مسجدجامع دهلی

2/4/2010 عکاسی دوباره از مقبرۀ صفدرجنگ(منصور)

7/3/2010 عکاسی دوباره از مجموعۀ قطب منار

14/1/2010 عکاسی دوباره از مجموعۀ نظام‏الدین و مجموعۀ همایون

9/1/2010 عکاسی دوباره از آگرا: تاج محل، قلعۀ آگرا و مقبرۀ اکبرشاه(سکندرا)

7/1/2010 عکاسی از مجموعۀ قطب منار و دروازۀ هند

3/1/2010 عکاسی دوباره از مسجدجامع دهلی

25/11/2010 عکاسی از چهارمنار و مکه مسجد(حیدرآباد)

26/11/2010 عکاسی از مقبره‏های قطب‏شاهیان(حیدرآباد)

27/11/2010 عکاسی از قلعۀ گلکنده(حیدرآباد)

4/12/2010 عکاسی دوباره از بارا مسجد

17/12/2010 عکاسی دوباره از بناهای حوض خاص (باغِ عالم و ... ) و پارک سبز

30/12/2010 عکاسی دوباره از مجموعۀ قطب منار

4/1/2011 عکاسی دوباره از مسجد پورانا قلعه

4/2/2011 عکاسی دوباره از مجموعۀ نظام‏الدین اولیاء

24/4/2011 عکاسی از امریتسر (پنجاب)،سرای امانت‏خان شیرازی (نزدیک لاهور)

5/5/2011 عکاسی از مراسم خاکسپاری پروفسور امیرحسن عابدی (گورستان جامعۀ ملیۀ اسلامیه، دهلی)

18/5/2011 عکاسی از مقبرۀ شاه عالم در وزیرآباد، دهلی

31/8/2011 عکاسی از مراسم نماز عید فطر در مسجدجامع دهلی

6/12/2011 عکاسی از مراسم عاشورا (مسجد شیعیان و ...)، دهلی

10/1/2012 عکاسی از سرهند پنجاب و مقبرۀ امام ربّانی

14/1/1012 عکاسی از آگرا و فتح‏پور سیکری

15/5/2012 عکاسی چندباره از منطقۀ مهرولی(پارک باستانشناسی، مسجد و مزار مولانا جمالی و ... )، دهلی

20/1/2012 عکاسی از مجموعۀ آقای مجید احمدی، دهلی

23/3/2012 عکاسی از چاه اوگراسن، درگاه چراغ دهلی، مزار بهلول لودی.

26/3/2012 عکاسی از درگاه قدم شریف، چاه گندک و چاه راجن و مسجدش (مهرولی)

13/4/2012 عکاسی از حوض شمسی (شمسی تالاب)، مقبرۀ محدث دهلوی، دهلی

4/5/2012 عکاسی چندباره از مجموعۀ درگاه بختیارکاکی، موتی مسجد، کاخ ظفرمحل

5/5/2012 عکاسی از نیلی چهتری تمپل، دهلی

29/ 4/ 2012 -4/5/2012 تهیۀ تصویر از اجمیر، احمدآباد، حیدرآباد، محمدآباد بیدر.




Powered By Persian E107 © 2005-2009