چکیدۀ مقاله:

نخستین نسخه از شاهنامه را فردوسی توسی کتابت کرده است و از آن روزگار تا امروز، یک هزار سال است که کاتبان، افتخار تحریر ارجمندترین روایت از حماسۀ ملی ایران زمین را داشته‏اند. باوجود این، کهن‏ترین نسخه‏های بازمانده از این اثر به سدۀ هفتم هجری مربوط است. شمار شاهنامه‏های بازمانده از سدۀ هفتم تاکنون به بیش از یک‏هزار نسخه بالغ می‏گردد که به گمان بسیار، بیش از سیصد نسخه  از آنها دارای رقم و نام کاتب است. در این مقاله، با توجه به مجال اندک، بیش از 200 نسخۀ خطی (که نام کاتب دارد) شناسایی و به ترتیب تاریخی معرفی شده است. افزون بر آن، نوع خط، تعداد نگاره‏ها و محل نگهداری آثار نیز یادآوری گردیده است. پس از آن، نکات گفتنی در باب کاتبان به اجمال مطرح شده است. از جمله این که از اوایل سدۀ نهم هجری با گسترش خطِ نستعلیق، بیشتر نسخه های شاهنامه این خط که همانا «خط ملی ایران» است، نوشته شده است.

واژگان کلیدی: شاهنامه، فردوسی، کاتب، کتابت، نسخه، نستعلیق، خط ملی ایران.

اصل مقاله در مجلۀ آینۀ میراث (شمارۀ 47)  پاییز و زمستان 1389 منتشر شده است.